Raport samooceny – Uczelnia przed wizytacją PKA
Uczelnia przed wizytacją Polskiej Komisji Akredytacyjnej jest odpowiedzialna za przygotowanie raportu samooceny będącego zaprezentowaniem wizytowanego kierunku, pokazaniem jak funkcjonuje, jaką ma strategię rozwoju, a także przedstawieniem obserwowanych i spodziewanych efektów uczenia się w zakresie edukacji.
Dziś omówimy pierwsze kryterium raportu samooceny - konstrukcja programu studiów: koncepcja, cele kształcenia i efekty uczenia się.
Pierwsze kryterium w raporcie samooceny Uczelni musi być spójne z koncepcją kształcenia oraz głównymi celami strategicznymi Uczelni. Warto zwrócić uwagę na poprawne opisanie wymagań stawianych kandydatom na studia. Ustalanie warunków, trybu oraz terminu rozpoczęcia i zakończenia rekrutacji na studia i na kształcenie specjalistyczne leżą w kompetencjach Senatu Uczelni. Uchwała Senatu jest udostępniana nie później niż do dnia 30 czerwca roku poprzedzającego rok akademicki, w którym ma się odbyć rekrutacja, a w przypadku utworzenia uczelni lub studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu - niezwłocznie.
Należy pamiętać, że zadaniem PKA jest weryfikowanie i podnoszenie jakości kształcenia w systemie polskiego szkolnictwa wyższego. Uczelnia musi więc zadbać, aby w ramach podnoszenia jakości kształcenia określać kryteria przyjęcia na studia. Należy przy tym wziąć pod uwagę nie tylko kandydatów z nową i starą maturą, ale również kandydatów – cudzoziemców oraz laureatów olimpiad przedmiotowych. Oczekiwania kierowane w kierunku kandydatów powinny być oczywiście spójne i jednakowe dla wszystkich. Nie można przyjąć natomiast za właściwe określenie w uchwale Senatu Uczelni przyjmowania wszystkich kandydatów według kolejności zgłoszeń. Uczelnia powinna weryfikować bowiem kandydatów czy to podczas rozmów kwalifikacyjnych czy przyjmując zasady rekrutacji, które określają kryteria przyjęcia na określony kierunek.
Kolejnym ważnym elementem wskazanym przez PKA w kryterium pierwszym to związek kształcenia z obszarami działalności zawodowej/gospodarczej właściwymi dla kierunku. Należy podkreślić, że Uczelnia powinna i ma obowiązek współpracować z otoczeniem gospodarczym. Podmioty zewnętrzne to nie tylko podmioty współpracujące z Uczelnią w zakresie kształcenia, ale również przyszli Pracodawcy, którzy współpracują z Uczelnią najczęściej w ramach Biura Karier. Nieodłącznym elementem tego kryterium jest zgodność koncepcji kształcenia z potrzebami otoczenia społeczno-gospodarczego. Interesariusze wewnętrzni i zewnętrzni powinni mieć udział w procesie opracowania koncepcji kształcenia i jej doskonalenia. Najczęściej w tym zakresie Uczelnia powinna wykazać ich wpływ w zakresie tworzenia kierunków studiów czy też ich udoskonalania.
Kryterium pierwsze raportu samooceny to także sylwetka absolwenta oraz przewidywane miejsca zatrudnienia absolwentów. Oczywiście opis ten powinien określać kluczowe kompetencje, z którymi absolwent zakończy edukację na danym kierunku. W zakresie kierunków standaryzowanych kompetencje te będzie określał standard kształcenia. W zakresie innych kierunków Uczelnia musi wykazać jakie kluczowe kompetencje wynikają z ukończonego kierunku studiów oraz jakie są aktualne potrzeby rynku. Uczelnia powinna wykazać, że absolwenci uzyskują wszechstronne i interdyscyplinarne wykształcenie, które daje istotne możliwości zatrudnienia. W zakresie koncepcji kształcenia należy zwrócić także uwagę na umiędzynarodowienie.
Kolejnym ważnym elementem jest wykazanie przez Uczelnię kluczowych kierunkowych efektów uczenia się, ze wskazaniem ich związku z koncepcją, poziomem oraz profilem studiów, a także z aktualnym stanem wiedzy i jej zastosowaniami w zakresie dyscypliny/dyscyplin, do której/których kierunek jest przyporządkowany, jak również stanem praktyki w obszarach działalności zawodowej/gospodarczej oraz zawodowego rynku pracy właściwych dla kierunku.
W przypadku kierunków standaryzowanych (np. kierunek lekarski, ratownictwo medyczne) Uczelnia będzie musiała w raporcie samooceny przedstawić sposób spełnienia wymagań odnoszących się do ogólnych i szczegółowych efektów uczenia się zawartych w standardach kształcenia określonych w rozporządzeniach.
Należy w tym miejscu wskazać, że już na tym etapie warto mieć pewność, że w sylabusach do poszczególnych przedmiotów związanych z kształceniem uwzględniono wszystkie ogólne i szczegółowe efekty uczenia się przewidziane dla nich w standardzie i programie studiów. Raport samooceny przygotowywany przez Uczelnię jest jednym z podstawowych źródeł wiedzy, które będzie wykorzystane przez zespół oceniający Polskiej Komisji Akredytacyjnej. W zakresie kryterium pierwszego jego głównym celem jest prezentacja koncepcji i programu studiów.
We wzorze raportu samooceny zawarte zostały wskazówki mówiące o tym, co warto rozważyć i do czego odnieść się w raporcie. Warto zwrócić uwagę na te elementy. Uwzględnienie wskazówek umożliwi dokonanie pełnej samooceny, a następnie przeprowadzenie rzetelnej oceny przez zespól oceniający PKA.