Uczelnie wyższe oficjalnie rozpoczęły kolejny rok akademicki, jakie zmiany prawne i wyzwania stoją przed nimi w roku akademickim 2024/2025?
Oto wykaz kluczowych zmian, które należy wdrożyć.
Wzrost wynagrodzenia nastąpił na mocy Rozporządzenia Ministra Nauki z dnia 15 lutego 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego dla profesora w uczelni publicznej.
Wzrost wynagrodzenia z kwoty 7210 zł brutto do poziomu 9370 zł brutto powoduje także wzrost innych wynagrodzeń w całym systemie szkolnictwa wyższego i nauki, których wysokość referuje do wysokości wynagrodzenia profesora. To w szczególności wysokość:
dodatku funkcyjnego pracownika uczelni publicznej, w tym rektora
miesięcznego stypendium doktoranckiego
miesięcznego wynagrodzenia członków Rady Uczelni
wynagrodzenia w postępowaniu w sprawie nadania stopnia doktora, stopnia doktora habilitowanego lub tytułu profesora oraz członków komisji habilitacyjnych
miesięcznego wynagrodzenie zasadnicze pracownika naukowego w jednostce naukowej Polskiej Akademii Nauk.
Zmiana art. 87 -88 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 742 z późn. zm.)
Zmienił się sposób obliczania wysokości miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie w odniesieniu do studentów ubiegających się o stypendium socjalne. Od 1 października wysokość miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie studenta uprawniająca do ubiegania się o stypendium socjalne nie może przekraczać 45% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego od dnia 1 stycznia roku poprzedzającego rok akademicki, na który przyznawane jest stypendium socjalne, na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Należy pamiętać, że rektor nie ma kompetencji do ustalania niższej kwoty jako progu, który uprawniał będzie do ubiega się o stypendium socjalne. Skoro ustawodawca posługuje się odwołaniem do 1 stycznia roku poprzedzającego rok akademicki, to oznacza to, że dla roku akademickiego 2024/2025, który trwa od 1 października 2024 do 30 września 2025 r. zastosowanie będzie miała wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalona na dzień 1 stycznia 2023 r. Jest to kwota 3490 zł, co ma przełożenie na próg, który uprawnia do ubiegania się o stypendium socjalne - będzie to kwota 1570,50 zł na osobę w rodzinie studenta.
Zmianie uległ również sposób liczenia dochodu dla studenta, który nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z żadnym z rodziców, opiekunów prawnych lub faktycznych. Student może ubiegać się o stypendium jeżeli posiada stałe źródło dochodów i jego przeciętny miesięczny dochód w poprzednim roku podatkowym oraz w roku bieżącym w miesiącach poprzedzających miesiąc złożenia oświadczenia jest wyższy lub równy 40% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego od dnia 1 stycznia roku poprzedzającego rok akademicki, na który przyznawane jest stypendium socjalne, na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. W poprzednim stanie prawnym dochód ten był wyższy lub równy 1,15 sumy kwot określonych w art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Dotychczasowa kwota stałego źródła dochodu studenta wynosiła 930,35 zł (ustalana była w oparciu o próg uprawniający do zasiłku rodzinnego i wysokość zasiłku rodzinnego na dziecko w wieku powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia) Obecnie kwota ta została powiązana z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę (40%). Oznacza to, że student ubiegający się o stypendium socjalne w tym trybie ( jako samodzielny finansowo) na rok akademicki 2024/2025, musi wykazać, że jego przeciętny miesięczny dochód w poprzednim roku podatkowym, tj. 2023, a także w roku bieżącym w miesiącach poprzedzających miesiąc złożenia wniosku, jest wyższy lub równy kwocie 1396 zł (40% kwoty 3490 zł).
Uprawnienia dla studentów z Ukrainy
11 czerwca 2024 r. w Dzienniku Ustaw RP opublikowana została ustawa z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw
Zgodnie z postanowieniami ww. ustawy wydłużono okres objęcia pomocą studentów z Ukrainy na czas do 30 września 2025 r. Oznacza to, że studenci - Obywatele Ukrainy objęci ustawą będą mieli nadal możliwość ubiegania się o stypendium socjalne (art. 86 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce) i kredyt studencki (art. 98 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce), przy czym ubieganie się o te świadczenia odbywać się będzie na podstawie dołączonego do wniosku oświadczenia o sytuacji rodzinnej i materialnej. Obywatele Ukrainy objęci specustawą będą również mieli prawo ubiegać się o stypendium rektora, stypendium dla osób niepełnosprawnych i zapomogę na ogólnych zasadach obowiązujących w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce studiujących cudzoziemców, z zastrzeżeniem, że w stosunku do nich zniesione będzie ograniczenie w zakresie liczby zapomóg (art. 92 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce), które może przyznać uczelnia.
25 września 2024 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Nauki z dnia 12 września 2024 r. w sprawie danych przetwarzanych w Zintegrowanym Systemie Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on
W związku z nowelizacją rozporządzenia o POL‑on w systemie planowane są następujące zmiany:
moduł Osiągnięcia artystyczne: zostanie zwiększona długość pola dotyczącego charakterystyki osiągnięcia artystycznego. Zmiana zostanie wdrożona do końca października 2024 roku
moduł Instytucje: zostanie dodane nowe pole „Adres do doręczeń elektronicznych”. Zmiana zostanie wdrożona do końca listopada 2024 roku. Adres powinien zostać uzupełniony przez podmioty do końca grudnia 2024 roku
moduł Instytucje: dla organów nadających stopnie, zostanie udostępniona możliwość rejestracji okresu posiadania uprawnień do nadawania stopni w poszczególnych dziedzinach i dyscyplinach. Zmiana zostanie wdrożona do końca listopada 2024 roku. Dane powinny zostać uzupełnione przez podmioty do końca grudnia 2024 roku
moduł Postępowania awansowe: zostaną dodane nowe pola na potrzeby wprowadzania daty wydania decyzji i organu wydającego decyzję o pozbawieniu stopnia lub umorzeniu postępowania. Zmiana zostanie wdrożona do końca listopada 2024 roku. Dane powinny zostać uzupełnione przez podmioty do końca grudnia 2024 roku
moduł Instytucje: zakres danych opisów wpływów działalności naukowej na funkcjonowanie społeczeństwa i gospodarki zostanie rozszerzony o imiona, nazwiska i numery ORCID (jeżeli taki numer istnieje) osób, które prowadziły działalność naukową objętą opisem wpływu. Możliwość wprowadzania opisów wpływu na potrzeby nadchodzącej ewaluacji, uwzględniająca opisaną zmianę, zostanie udostępniona do końca lutego 2025 roku
moduł Pracownicy: zostanie zablokowana możliwość wprowadzania informacji o liczbie godzin zajęć na poszczególnym kierunku. Zmiana zostanie wdrożona do końca października 2024 roku, przy czym zmiana kontraktów API zostanie wdrożona do końca pierwszego kwartału 2025 roku
moduł Studenci: zostanie rozszerzony zakres danych dotyczących Karty Polaka. Zmiana, obejmująca dostosowanie kontraktów API, zostanie wdrożona do końca pierwszego kwartału roku 2025. Uczelnie będą zobowiązane dostosować się do tej zmiany i uzupełnić dane do końca drugiego kwartału 2025 roku
moduł Wykaz osób ubiegających się o stopień doktora: zostanie rozszerzony zakres danych dotyczących Karty Polaka. Zmiana, obejmująca dostosowanie kontraktów API, zostanie wdrożona do końca pierwszego kwartału roku 2025. Podmioty będą zobowiązane dostosować się do tej zmiany i uzupełnić dane do końca drugiego kwartału 2025 roku
moduł Kierunki studiów: dla studiów wspólnych będzie wyświetlana informacja o podmiotach, które wprowadzają dane w ramach tych studiów. Zmiana zostanie wdrożona do końca 2024 roku i nie wymaga akcji ze strony użytkowników,
moduł Kierunki studiów: zostanie dodany znacznik na potrzeby obsługi studiów prowadzonych bez wskazania dyscypliny wiodącej (o których mowa w art. 53 ust. 8 ustawy PSWN). Zmiana zostanie wdrożona do końca 2024 roku i nie wymaga akcji ze strony użytkowników (znacznik dla zarejestrowanych już studiów będzie uzupełniony automatycznie),
moduł Szkoły doktorskie: zostanie dodane informacja o ewaluacji jakości kształcenia. Zmiana zostanie wdrożona do końca pierwszego kwartału 2025 roku i nie wymaga akcji ze strony użytkowników.
1 października 2024 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Nauki z dnia 18 lipca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dokumentów wydawanych w związku z przebiegiem lub ukończeniem studiów podyplomowych i kształcenia specjalistycznego
Zgodnie ze zmianą Rozporządzenia elementami niezbędnymi na świadectwie ukończenia studiów podyplomowych są:
nazwa dokumentu: "świadectwo ukończenia studiów podyplomowych"
informacja o treści: "wydane w Rzeczypospolitej Polskiej"
nazwa i siedziba podmiotu prowadzącego studia podyplomowe
godło uczelni albo logo innego podmiotu prowadzącego studia podyplomowe umieszczone w widocznym miejscu
imiona i nazwisko oraz datę i miejsce urodzenia posiadacza świadectwa
informacje dotyczące studiów podyplomowych, w tym nazwę, datę rozpoczęcia, datę zakończenia, liczbę semestrów i wynik ukończenia
wykaz zajęć wraz z liczbą godzin zajęć praktycznych oraz liczbą punktów ECTS, w tym: a) liczbą godzin zajęć kształtujących umiejętności praktyczne, w tym liczbą godzin praktyk zawodowych, oraz liczbą punktów ECTS przypisanych do tych zajęć b) liczbą godzin zajęć prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość oraz liczbą punktów ECTS przypisanych do tych zajęć
informacje dotyczące miejsca odbywania praktyk zawodowych - jeżeli program studiów podyplomowych przewidywał praktyki zawodowe
informacje o zrealizowaniu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu lub do uzyskania uprawnień zawodowych - jeżeli dotyczy
pieczątka imienna albo nadruk informacji odpowiadających danym zawartym na pieczątce i podpis kierownika podmiotu prowadzącego studia podyplomowe albo osoby przez niego upoważnionej
pieczęć urzędowa podmiotu prowadzącego studia podyplomowe
miejscowość i data wydania świadectwa.
Dodatkowo od 1 października 2024 roku niezbędnym jest aby podmiot prowadzący studia podyplomowe w przypadku wystawiania świadectwa ukończenia studiów podyplomowych przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela zamieścił na świadectwie również informacje o tym, że osoba, która ukończyła te studia:
1) odbyła kształcenie zgodnie ze standardem kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela
2) uzyskała przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela ze wskazaniem przedmiotu lub rodzaju zajęć, które może prowadzić.